IV DNI FIZYKI W VIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

Organizowanie Dni Fizyki stało się już tradycją w naszej szkole. W tym roku w VIII Liceum Ogólnokształcący im. Marii Skłodowskiej-Curie w dniach 23 i 24 marca 2000 odbyły się po raz czwarty. Celem organizowania tych spotkań jest popularyzacja wiedzy fizycznej. Tematem wiodącym IV Dni Fizyki była Mechanika Kwantowa z okazji przypadającej w tym roku setnej rocznicy narodzin Teorii Kwantów.


Dni Fizyki są organizowane przez uczniów naszej szkoły dla nauczycieli i młodzieży szkół średnich i gimnazjów woj. śląskiego. W tym roku honorowy patronat na imprezą objęli: Śląski Kurator Oświaty, Polskie Towarzystwo Fizyczne, Towarzystwo Maxa Plancka. Dni Fizyki mają również na celu integrację szkoły średniej z ośrodkami szkolnictwa wyższego; Uniwersytetem Śląskim, Politechniką Śląską, Planetarium Śląskim. Wykładowcy tych uczelni prezentują ciekawe wykłady z różnych dziedzin fizyki, poparte doświadczeniami i programami komputerowymi.

Sesja plakatowa
Sesja plakatowa

Obecne jak i poprzednie spotkania trwały dwa dni i zostały podzielne na dwie części : pierwsza - metodyczna - dla nauczycieli liceów i gimnazjów woj. śląskiego, druga - popularnonaukowa dla młodzieży szkół średnich.

Otwarcia IV Dni Fizyki dokonała Pani Dyrektor mgr Teresa Zając, zaś wykład inauguracyjny na temat narodzin teorii kwantów w ujęciu historycznym wygłosił wielce oddany sprawom młodzieży i popularyzacji nowych teorii fizycznych prof. dr hab. Marek Zrałek.

Dzięki uprzejmości pracowników II Pracowni Fizycznej wydziału Fizyki Uśl. - a w szczególności kierownika dr Jerzego Stasza, uczniowie kl. IVd Wojciech Widawski i Filip Szczerek mogli przygotować i nakręcić film przedstawiający doświadczenie "Wyznaczanie stałej Plancka". Film ten został zaprezentowany na Dniach Fizyki i stanowi cenną pomoc dydaktyczną naszej pracowni fizycznej.

Za datę narodzin mechaniki kwantowej przyjmujemy 14 grudnia 1900, kiedy to Max Planck wygłosił referat na temat promieniowania ciał doskonale czarnych, na którym wyprowadził wzór na zdolność emisyjną w oparciu o model oscylatorów. O życiu i twórczości weterana teorii kwantów opowiadał mgr Józef Greupner, wieloletni nauczyciel i doskonały pedagog naszej szkoły. Interesujące fakty z działalności naukowej i życia prywatnego Maxa Plancka, prof. Greupner mógł przedstawić dzięki bogatym materiałom nadesłanym od Towarzystwa Maxa Plancka, z którym nasza szkoła nawiązała kontakt korespondencyjny.

W przerwie imprezy można było zwiedzać bogato ilustrowaną sesję plakatową przygotowaną przez młodzież VIII LO oraz mini księgarnię i prezentację multimedialną "Teleskopy kaskadowe" przygotowaną przez uczniów klasy IIId.

Teoria kwantów rozbudowana w latach późniejszych, znalazła swoje odbicie w programach fizyki i chemii. Z metodycznego punktu widzenia ważnym było również spojrzenie chemika na zastosowanie teorii kwantów na lekcjach chemii. Bardzo ciekawy, ilustrowany symulacjami komputerowymi wykład przedstawił dr hab. Janusz Nowakowski - z zakładu chemii teoretycznej Uniwersytetu Śląskiego. W referacie pod tytułem "Zastosowanie teorii kwantów w chemii molekularnej" nakreślił wykorzystanie praw mechaniki kwantowej do badania układów złożonych z wielu atomów i cząstek.

Quiz fizyczny
Quiz fizyczny
Mimo że tematem wiodącym była mechanika kwantowa, nie zabrakło tematów z innych dziedzin fizyki. Korzystając z obecności nauczycieli liceów i gimnazjów, przedstawiciele Okręgowego Komitetu Olimpiady Fizycznej - dr inż. Stanisław Kochowski i dr inż. Jerzy Bodzenta z Politechniki Śląskiej poinformowali o zmianach w organizacji i przebiegu zawodów Olimpiady Fizycznej na poszczególnych jej stopniach.

Kontynuacją tego wystąpienia było zaprezentowanie przez uczniów klasy IIId - Tomasza Kłodę i Leszka Ocapa, misternie przygotowanego doświadczenia z ostatniego etapu doświadczalnego XLIX Olimpiady Fizycznej na temat "Wyznaczanie składowej poziomej pola magnetycznego Ziemi". Doświadczenie było poprzedzone wiadomościami teoretycznymi o pochodzeniu i ewolucji pola magnetycznego na przestrzeni epok.

Na koniec pierwszego dnia mgr Bogusław Lanuszny podjął próbę wyjaśnienia kwantowania wielkości fizycznych w oparciu o mechaniczne modele struny, drgającej membrany i drgań płyt metalowych. Zaprezentował doświadczenia, które następnie były ilustrowane programami komputerowymi, napisanymi przez ucznia klasy Ic - Marcina Budnego. Dzień pierwszy zakończyła dyskusja.

Dzień drugi to sesja popularnonaukowa dla uczniów naszej szkoły i trzyosobowych delegacji szkół średnich woj. śląskiego.

Rozpoczął ją absolwent naszej szkoły, dr Marcin Mierzejewski z Uniwersytetu Śląskiego wykładem na temat " Nadprzewodniki wysokotemperaturowe - wizja czy rzeczywistość" w którym w bardzo przystępny i jasny sposób przedstawił ideę nadprzewodnictwa.

Jak co roku Dniom Fizyki towarzyszył Quiz Fizyczny prowadzony przez mgr Aleksandrę Szydło. Każdy mógł spróbować swoich sił ( prawie każdy, bo ilość uczestników była ograniczona do dziesięciu ). Konkurs składał się z trzech etapów. Do finału doszło trzech uczniów: Michał Mołdrzyk, Agnieszka Kazak i Bartosz Świtalski.

Jak w poprzedni dzień, w przerwie można było zwiedzać sesję plakatową.

Po przerwie, bardzo interesujący referat na temat nowej technologii budowy laserów zaprezentował dr hab. Józef Krok-Kowalski z Zakładu Magnetyków Uniwersytetu Śląskiego. Temat wykładu "Lasery na kropkach kwantowych".

W drugi dzień znalazł się również czas na doświadczenie olimpijskie, które przeprowadzili uczniowie klasy IIId - Konrad Blocher i Aleksander Kasprzyk. Celem doświadczenia było wyznaczenie temperatury płomienia świecy na podstawie porównania barwy światła emitowanego z dwóch źródeł - żarówki i świecy. W oparciu o prawo Viena " maksimum zdolności emisyjnej przypada na określoną długość fali", można było w prosty sposób wyznaczyć temperaturę płomienia świecy.

W czasie Dni Fizyki znalazło się również miejsce na kącik fizyki komputerowej. Uczniowie naszej szkoły piszą zaawansowane programy komputerowe na potrzeby pracowni fizycznej. W tym roku zostały zaprezentowane następujące programy komputerowe:

- Symulowanie drgań harmonicznych w oparciu o numeryczne całkowanie równań ruchu
- uczeń klasy IIIc Marek Kwasecki
- Program kalkulator, wykresy funkcji - uczeń klasy IId Tomasz Kmiecik
- Rysowanie linii sił pola elektrycznego pochodzącego od dowolnego rozkładu ładunków w przestrzeni trójwymiarowej - obroty - uczeń klasy IIIc Michał Smoliński.
- Drgania struny, membrany kołowej i prostokątnej, figury Chladniego - uczeń klasy Ic Marcin Budny.

Na zakończenie IV Dni Fizyki odbył się finał Quizu Fizycznego oraz rozdanie nagród i podziękowań dla uczestników i organizatorów. Impreza przebiegała w miłej i pogodnej atmosferze.

Organizatorzy:
mgr Józef Greupner
mgr Bogusław Lanuszny
mgr Aleksandra Szydło